donderdag
2 oktober 2024

Niets heeft het aangezicht van de Aarde zo diepgaand beïnvloed als de landbouw. Er is verandering in onze voedselvoorziening nodig maar hoe gaat die eruitzien? Hoe gaan we de voorspelde 10 miljard mensen van eten voorzien zonder onze bodems compleet uit te putten? De een gelooft in extensiveren waardoor er meer ruimte voor natuurinclusieve landbouw nodig zal zijn – ‘landsharing’; de ander in intensiveren waardoor er meer ruimte voor natuurreservaten zal vrijkomen – ‘landsparing’. Er is waarschijnlijk meer technologische voedselproductie nodig om genoeg ruimte te maken voor een ‘halve Aarde’ aanpak, zoals E.O. Wilson in 2016 voorstelde: het met rust laten van de helft van de Aarde voor het bewaren van de complexe evolutieprocessen die we nu in hoog tempo verliezen. Dan hebben we voedselproductie nodig vanuit precisiefermentatie en kweekvlees: moleculaire agricultuur. Vanuit voedselkwaliteit is het maar de vraag of dat gezond is. Mogelijk zijn wij minder ons brein en meer onze darmen en hebben daarom geen baad bij meer ‘processed food’ en juist behoefte aan ‘slow food’ vanuit de complexe biodiversiteit van gezond bodemleven. Moet Nederland een keuze maken tussen deze vergezichten en is dat in dit kleine land wel mogelijk of (evolutionair) verantwoord?

Sprekers
Cor van der Weele is emeritaat professor communicatie, technologie en filosofie (Wageningen Universiteit & Research) en mede van initiatiefnemer van cellulaire agricultuur. Een stichting opgericht door ondernemers, wetenschappers, pioniers en lekkerbekken om hetzelfde vertrouwde vlees- of melkproduct te produceren op een dier- en planeetvriendelijke manier. Met onder andere kweekvlees als opkomend product. Cor pleit ervoor om creativiteit te behouden in de zoektocht naar nieuwe vormen van landbouw. Iedereen om haar heen is nog zoekend en kan niet met zekerheid stellen dat technologische landbouw iets heel anders is dan regeneratieve landbouw. En niet alleen in Nederland bewegen we ons nog heen en weer tussen traditie en innovatie. 

Onze vraag aan mevrouw van der Weele: is er niet toch sprake van een ongelijk spel tussen grondgebonden vormen van landbouw en cellulaire productie, omdat deze laatste gesteund worden vanuit groot geld en technologische investeringen vanuit het Nationaal Groeifonds? Krijgt regeneratieve landbouw net zoveel kansen en steun? En is regionale cellulaire landbouw verbonden aan het financieren van re-wilding projecten in dezelfde regio? Of hebben die twee niets met elkaar te maken? 

Menno Schildhuizen is evolutie bioloog en ecoloog (Naturalis biodiversiteitscentrum Leiden). Behalve gefascineerd door landslakken en kevers, schrijft hij populair wetenschappelijke boeken (‘Darwins Peepshow’ en ‘Darwin in de stad’). Volgens Menno kunnen we als mens veel leren over seksuele strategieën uit de natuur en de manier waarop dieren zich aanpassen aan de stad. Zelfs als we als mens denken dat we de natuur kwijtraken door meer en meer in steden te gaan leven, zullen we merken dat dieren en planten met ons mee-evolueren. En ons in zekere zin voor zijn in aanpassing- en overlevingsstrategieën. Zelfs hoog technologisch groeit de natuur met ons mee.

Onze vraag aan de heer Schildhuis: is de evolutie van dieren en planten in onze steden en hoogtechnologische landbouw wel zo gezond? Is de waarschuwing van E.O. Wilson niet terecht, dat een ratjetoe aan invasieve exoten en evolutionaire aanpassing de biodiversiteit niet zal laten toenemen? Moet niet juist een oorspronkelijke evolutie worden beschermd en hoeveel grond is daarvoor nodig?

Omdat we het deze avond over de invloed van voedsel en co-evolutie hebben, willen we dat ook ervaarbaar maken voor onze gasten. We werken op dit moment samen met kunstenaar Lobke Meekes aan een interactieve vorm, een modern ritueel, om dit aan te kunnen bieden. In dit ritueel is verwerkt, een dialoog tussen alle aanwezigen. Een interactief gesprek tussen de sprekers en het publiek, onder begeleiding van een moderator.

Programma
– 17:30 inloop gasten
– 18:00 start
– 18:45 tot 19:30 soep en broodjes
– 21:30 borrel
– 22:15 afsluiting

Spreker
Cor van der Weele

Spreker
Menno Schildhuizen

Interactie
Lobke Meekes

dinsdag
5 maart 2024

19:00 inloop met koffie/thee en eenvoudige borrel
19:30 lezingen en dialoog
21:15 eenvoudige borrel
22:15 einde

Menselijk eigenaarschap van de Aarde en privé eigendom van grond zijn fundamentele aannames van de modern samenleving. Maar van wie is de grond waarop wij lopen en de zee die wij bevaren? Hoe lang gaat ons huidige begrip van eigendom nog op? Is de Aarde en is de Zee niet van zichzelf? Overal klinkt de roep om meer ‘gemeenschapszin’, maar wat verbindt ons eigenlijk?

Inleiding door prof. Dirk Sijmons

Moderatie van de dialoog door Paul Roncken

Sprekers
Daniëlle Huls is architect (KettingHuls) en heeft het prijswinnend ontwerp gemaakt voor Vliervelden, Oosterwold Almere. Woningen op het erf van een actieve boerderij leidt tot nieuwe communities, slaat een brug tussen stad en platteland en zorgt dat buitengebieden vitaler worden en blijven. Juist in een periode waarin de tegenstelling platteland versus (rand)stad steeds scherper lijkt te worden een belangrijk winstpunt. Gemeenschapsvorming is de crux van de revitalisering van het platteland.

Thijs Lijster is filosoof en publicist (Culture Commons Quest Office van de Universiteit van Antwerpen en als universitair docent bij kunst en cultuurfilosofie bij de RUG). Geïnspireerd door een breed scala aan kritische denkers vindt Thijs Lijster een alternatief in de traditie van het denken over de zogenaamde commons, of meenten in zijn recente boek ‘Wat we gemeen hebben’. De meenten zijn gedeelde bronnen waar iedereen gebruik van kan maken zonder dat ze iemands bezit zijn. Thijs is ook als fellow tijdelijk verbonden aan het Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks. 

Spreker
Daniëlle Huls

Spreker
Thijs Lijster

Inleiding
prof. Matthijs Schouten

donderdag
7 december
16:00 inloop
tot uiterlijk 20:00

Ook dit jaar weer uitgereikt aan een spraakmakend persoon. Met een inleiding door prof. Dirk Sijmons en Dr. Maarten Loonen.

De Groeneveldprijs 2023 wordt dit jaar uitgereikt aan de beeldend kunstenaar Esther Kokmeijer (1977). Zij heeft de laatste vijftien jaar een bijzonder oeuvre opgebouwd van ogen openende conceptuele projecten die wonderwel passen bij ons nieuwe geologische tijdperk, het Antropoceen. De wereld is haar werkterrein, planetaire processen zijn haar inspiratiebronnen en toch heeft haar werk een zekere lichtvoetigheid omdat het proces van de weg ernaartoe vaak even belangrijk is als het eindresultaat. De interactie tussen menselijke cultuur en natuur krijgt in haar werk niet alleen gestalte via de westerse technische bemiddeling maar ook door via de ogen van inheemse kennis naar de omgeving te kijken. Te land, ter zee en in de lucht hebben vooral de (laatste) meenten of Global Commons, de oceanen en de polen haar artistieke belangstelling. (We verwijzen graag naar www.estherkokmeijer.nl en www.antarktikos.com).

Inleiding
prof. Dirk Sijmons

Inleiding
Dr. Maarten Loonen

Kunstenares
Esther Kokmeijer

donderdag
21 september 2023
19:00 inloop
tot uiterlijk 22:15

Met een inleiding door prof. Matthijs Schouten.

Met landschapsarchitect Thijs de Zeeuw, vanuit de Ambassade van de Noordzee, een groep mensen die wil luisteren naar de politieke stemmen van de dingen, planten, dieren, microben en mensen in en rond de Noordzee.

Met filosoof Lisa Doeland, auteur van het boek ‘Apocalypsofie’, waarin ze de vraag stelt of we ons beseffen dat we in de Apocalyps leven, en dat deze realistische diagnose tot een andere manier denken en handelen aanleiding zou moeten zijn.  Filosoferen is immers leren om te sterven, en in tijden van ecologische catastrofe moeten we ook met onze ‘uitsterfelijkheid’ leren omgaan.

Het verslag van deze avond is hier te lezen.

Spreker
Thijs de Zeeuw

Spreker
Lisa Doeland

Inleiding
prof. Matthijs Schouten